30 listopada 2023 r. Kara pozbawienia wolności związana jest z pobytem w zakładzie karnym. Jednakże w życiu każdego z nas, a także skazanych zdarzają się sytuacje niespodziewane i trudne. Wówczas konieczne jest wyeliminowanie ich negatywnych skutków poprzez umożliwienie skazanemu czasowego pobytu na wolności Na wypadek takich sytuacji przewidziana została, uregulowana w kodeksie karnym wykonawczym, instytucja, jaką jest przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności.
Identycznie jak w przypadku odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, istnieją przesłanki, kiedy sąd obligatoryjnie udzieli nam przerwy. Jednak najczęściej zdarza się, że to, czy przerwa zostanie nam udzielona, zależne jest od decyzji sądu, który indywidualnie rozpatruje przypadek każdego skazanego.
Przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności udzielana jest obligatoryjnie w sytuacji, gdy mamy do czynienia z chorobą psychiczną lub inną ciężką chorobą. Jednakże pamiętać powinniśmy, że nie każda choroba zaliczana jest do tych, które kwalifikują nas do uzyskania zgody na przerwę. Przyjmuje się, że: „Przerwy w karze ze względów zdrowotnych można udzielić tylko wtedy, gdy ciężka choroba uniemożliwia wykonywanie kary w warunkach izolacji (włączając hospitalizację w wyspecjalizowanych jednostkach więziennej służby zdrowia), zatem gdy przebywanie w nich zagraża życiu i zdrowiu skazanego” (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 30 lipca 2020r., sygn. akt: II AKzw 565/20). Oznacza to, że przerwa w odbywaniu kary ze względu na chorobę jest udzielana, gdy nie ma możliwości leczenia w zakładzie karnym. Wówczas pod uwagę bierze się to, że brak leczenia na wolności spowoduje poważne zagrożenie dla życia skazanego.
W orzecznictwie przyjmuje się, że: „Katalog przesłanek zawartych w 153 § 1 k.k.w. jest zamknięty – podstawę udzielenia przerwy stanowi wyłącznie choroba psychiczna lub inna ciężka choroba uniemożliwiająca wykonywanie kary, tj. taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo” (Postanowienie Sądu Najwyższego z 17 września 2019r., sygn. akt: I DO 42/19). Oznacza to, że jedynymi sytuacjami, gdy bezwzględnie udzielana jest przerwa w odbywaniu kary, są choroba psychiczna lub inna ciężka choroba. Nie występują żadne inne sytuacje, kiedy przerwa musi zostać udzielona. Pozostałe przypadki sąd rozpatruje indywidualnie, a przerwa w odbywaniu kary może, ale nie musi zostać udzielona.
Przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności może zostać udzielona, jeśli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste skazanego. W takim przypadku zadaniem sądu jest dokonanie oceny, czy obecność skazanego na wolności jest konieczna i niezbędna. W orzecznictwie sądów przyjmuje się, że: „<fakultatywna przerwa w odbywaniu kary> dotyczy jedynie ważnych względów rodzinnych i osobistych przemawiających za udzieleniem przerwy w karze” (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 6 czerwca 2012r., sygn.. akt: II AKzw 558/12). Zatem fakultatywne udzielenie przerwy możliwe jest jedynie wtedy, gdy problemy rodzinnie lub osobiste skazanego nie mogą zostać rozwiązane w czasie jego pobytu w izolacji.
1. Skazany od kilku lat przebywa w zakładzie karnym. W domu z utęsknieniem czekają na niego żona oraz dwie córki. Skazany złożył wniosek o przerwę w odbywaniu kary pozbawienia wolności, albowiem chciałby spotkać się z rodziną, za którą tęskni.
Niestety w takim przypadku przerwa w odbywaniu kary nie zostanie udzielona, ponieważ nie występują żadne ważne względy rodzinne. W orzecznictwie sądów przyjmuje się, że: „Brak możliwości wspierania rodziny przez skazanego należy ocenić jako typowe następstwo kary pozbawienia wolności, dotykające wszystkich skazanych oraz ich rodziny, nie uzasadniające potraktowania go jako powodu przerwania wykonania kary z ważnych względów rodzinnych bądź osobistych” (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6 kwietnia 2018r., sygn.. akt: II AKzw 253/18).
2. Jedyną rodziną skazanego, który odbywa karę pozbawienia wolności, jest jego matka. Kiedy skazany rozpoczynał odbywanie kary, jego matka była w pełni zdrowa. Niestety, jej stan zdrowia nagle pogorszył się. Jednak nie ma ona żadnej innej rodziny ani osoby, która mogłaby się zaopiekować nią w ostatnich dniach życia.
W takim przypadku przerwa najprawdopodobniej zostanie udzielona, albowiem przemawiają za tym ważne względy rodzinne. Skoro skazany jest jedynym członkiem rodziny chorej, sytuacja może zostać poprawiona tylko przez jego obecność i osobiste starania.
3. Skazany cierpi na nieuleczalną chorobę, stale musi przyjmować leki i być pod opieką lekarzy. Lekarz prowadzący w opinii wskazał, że choroba szybko się rozwija i brak stałej opieki lekarskiej stanowi poważne niebezpieczeństwo dla życia skazanego.
W takim przypadku przerwa w odbywaniu kary udzielona zostanie obligatoryjnie. Choroba zagraża życiu skazanego i nie może on być leczony w jednostce penitencjarnej.
Gdy udzielona została nam przerwa w odbywaniu kary, sąd może zobowiązać nas do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej. Możemy też być zobowiązani do cyklicznego zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji. Niekiedy sąd zobowiązuje do poddania się leczeniu lub rehabilitacji, terapii lub do uczestnictwa w programach korekcyjno-edukacyjnych.
Obligatoryjna przerwa w odbywaniu kary udzielana jest do czasu ustania przeszkody.
Natomiast fakultatywna przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności udzielana jest na okres do roku. Tego rodzaju przerwa może być udzielona kilkukrotnie, jednak łączny jej okres nie może przekroczyć roku. Jednakże pamiętać powinniśmy, że kolejna przerwa nie może zostać udzielona przed upływem roku od dnia ukończenia poprzedniej i powrotu po niej do zakładu karnego. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy stwierdzona jest choroba psychiczna lub inna ciężka choroba.
Przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności może zostać odwołana, gdy ustaną przyczyny dla których została udzielona. Może być także odwołana, jeśli skazany nie korzysta z niej w celu, na jaki została udzielona. Jeśli skazany na wolności rażąco narusza porządek prawny albo nie wypełnia nałożonych na niego obowiązków, przerwa także może zostać odwołana.
Natomiast przerwa zostaje odwołana obligatoryjnie, gdy powyższe przesłanki zaistnieją, pomimo wcześniejszego upomnienia kuratora.
Aby przerwa w odbywaniu kary została udzielona, musimy złożyć odpowiedni wniosek. W takim przypadku właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa. We wniosku wskazać należy przyczyny i uzasadnić je w takim stopniu, aby możliwe było rozpoznanie go. Powinniśmy dołączyć do niego także odpowiednie dowody potwierdzające konieczność uzyskania przerwy. Taki wniosek podlega opłacie w wysokości 60 zł.
© 2024 Kancelaria Adwokacka Magdalena Pakuła - Zdyb. Wszelkie prawa zastrzeżone. Projekt i wykonanie: Virtual People